Dos poetas de Chiapas

María Enriqueta Lúnez Pérez
VAYCHILETIK/SUEÑOS

Ta xkil nichimaj
te ta yut nab mu xvul ta jol,
xi’emun, mu o no’ox jna’ mi vu’unun
mu jna’ k’ucha’al jech li jvayiche.
Ta anil chijatav
yu’un skoj anjeletik xchi’uk pukujetik
ja’ ti ta spojbe sbaik
ti jkuxlejale.

  

Me veo florecer
dentro de un lago que no recuerdo,
temerosa y confundida
de un sueño que no comprendo.
Desesperadamente huyo
de los ángeles y demonios
que se baten
por adueñarse de mi.

Poeta en lengua Bat´si Kóp (tsotsil), originaria de San Juan Chamula.


Mikeas Sánchez
TSOTSKU’Y/FORMACIÓN

KUYAY’

Dsanga’ajkuy’omo
meya’nü
üj’ nsejkmuja’ajpa
jinam’ kye’esen’omoüj’ yomo’ajku’y
Tujkübiatsimij’jomesis’omo
mij’jomenaka’omo
yeng’babütumdum’jama
dyüjkubiaüj’ yomo’ajkuy’omo
kaebümixü’
dyajk’tajspa
tsujtsi’büjonchi’jindam
üjtsü’xyüsubabümijtsi
jarü’büistyüjk
yachokobyü
ichi’jinbü

 

SIETE

Dentro de mi redondez
agua marina
mi vientre se expande
hasta la desaparición de mi sexo
Me incorporo a tus formas exquisitas
a tu piel de camaleón
en constante movimiento
Te incorporas a mi vulva
gata enferma
me invades obsesivamente
de pájaros azules
y ya no soy sino el reflejo de tus pretensiones
invasora
terrible
maligna

Poeta de lengua tsuni (zoque del centro), originaria de Chapultenango.

               

Poemas aparecidos en la revista electrónica Colibrí,
publicación en lenguas originarias, número 77, mayo de 2012.